A B C D E F G H I J K L M N O P R S T U W X Y Z
Niniejszy leksykon słownictwa związanego z psami typu retriever (i psami myśliwskimi) pozwoli wam zrozumieć słownictwo wykorzystywane w hodowli, treningu i wychowaniu psów typy retriever.
A
Agility
Agility to sport w którym psy, prowadzone przez swojego przewodnika, muszą pokonać przeszkody na torze przeszkód w jak najkrótszym czasie i z jak najmniejszą ilością błędów. Ten dynamiczny i wymagający sport wymaga doskonałej kondycji, koordynacji, zwinności oraz bliskiej współpracy i komunikacji między psem i jego przewodnikiem.
Aport lisa z ogrodzenia
Kategoria „aport lisa z ogrodzenia” jest jedną z poszerzonych konkurencji w próbach pracy psów myśliwskich. Polega ona na aportowaniu lisa przez psa z ogrodzenia w lesie. Ta kategoria testuje zdolność psa do aportowania większej zwierzyny i pokonywania przeszkód terenowych.
Aport z lądu
Jedna z konkurencji podczas prób pracy. Ocenia zdolność psa do szybkiego odnalezienia, podjęcia i przyniesienia zwierzyny rzuconej na odległość około 30 metrów. Pies jest wysyłany po aport na rozkaz przewodnika po oddaniu strzału. Ważne jest, aby pies samodzielnie poprawił chwyt aportu i prawidłowo go oddał przewodnikowi. Najwyższa ocena przysługuje psu, który szybko znajdzie aport i samodzielnie usiądzie z nim przy przewodniku. Psy rzucające aport przed przewodnikiem otrzymują niższą ocenę. Pies nie znajdujący zwierzyny otrzymuje ocenę „0”, a konkurencja może być powtarzana w określonych sytuacjach.
Aport z otwartej wody
Jedna z kategorii prób pracy. Ocenia umiejętność psa w aportowaniu zwierzyny z wody. Pies powinien spokojnie reagować na strzał i na rozkaz przewodnika aportować kaczkę wyrzuconą na otwartą wodę. Przewodnik znajduje się kilka metrów od brzegu, a sposób oddawania aportu jest taki sam jak w innych aportujących konkurencjach.
Aport z szuwarów
Kategoria „aport z szuwarów” jest jedną z konkurencji podczas zawodów prób pracy. Polega na szukaniu i aportowaniu zwierzyny przez psa w obszarze szuwarów. Pies rusza po aport na rozkaz przewodnika po tym, jak pomocnik rzuca kaczkę i oddaje strzał. Przewodnik może kierować psem, który za każde kolejne wysłanie bez znalezienia kaczki otrzymuje niższą ocenę. Konkurencja nie jest zaliczona, jeśli pies nie znajdzie zwierzyny w ciągu 15 minut. Sposób oddawania aportu i ocena są podobne do tych w poprzednich konkurencjach.
Amerykański Labrador
Labrador amerykański to odmiana psa rasy Labrador retriever, która została specjalnie wyhodowana i rozwinięta w Stanach Zjednoczonych. Ta odmiana różni się od tradycyjnego brytyjskiego Labradora retrievera, będąc zwykle szczuplejsza, wyższa i bardziej atletyczna. Psy te są często hodowane z myślą o konkurencyjnych wystawach i sportach psich, takich jak polowania, próby polowe i agility, dzięki czemu wykazują wysoki poziom energii, wytrzymałości i zdolności sportowych.
Powiązane artykuły
Labrador Amerykański – co to oznacza?
Labrador typu pracy a Labrador typu wystawowego – jaka jest różnica
Aportowanie
Aportowanie u psów myśliwskich to umiejętność przynoszenia upolowanej zwierzyny lub innego przedmiotu do myśliwego. Jest to kluczowa cecha, szczególnie ceniona w rasach takich jak retrievery, które zostały specjalnie wyselekcjonowane i wyszkolone do tej czynności. Aportowanie wymaga, aby pies delikatnie podniósł i przeniósł zwierzynę, nie uszkadzając jej, a następnie oddał ją myśliwemu.
B
Bobrowanie
Bobrowanie u psów myśliwskich to termin odnoszący się do intensywnej, energicznej i skupionej aktywności psa w poszukiwaniu zwierzyny w gęstych, trudnych do przebycia miejscach, takich jak trzciny, zarośla czy krzaki. Polega na przeszukiwaniu terenu przez psa w celu wywęszenia i wypłoszenia ukrytej zwierzyny, często ptaków wodnych takich jak kaczki. Bobrowanie wymaga od psa zarówno dużej motywacji i pasji do pracy, jak i umiejętności poruszania się w trudnym terenie oraz skutecznego komunikowania się z przewodnikiem.
Bobrowanie za żywą kaczką
Kategoria „bobrowanie za żywą kaczką” to konkurencja poszerzona w próbach pracy psów myśliwskich która ocenia zaangażowanie psa w poszukiwanie żywej kaczki w trzcinach. Kaczka z przyciętymi lotkami jest wpuszczana w trzciny przed konkursem, a pies nie widzi tego momentu. Krótkie wyjście z trzcin dla kontaktu z przewodnikiem nie jest błędem. Przewodnik może zachęcać psa do pracy. Znalezienie kaczki przez psa nie jest konieczne, a czas trwania konkurencji ustalają sędziowie.
Brytyjski Labrador
Labrador brytyjski, znany również jako angielski Labrador retriever, to odmiana Labradora retrievera, która została rozwinięta i jest hodowana głównie w Wielkiej Brytanii. Ta odmiana charakteryzuje się nieco innymi cechami fizycznymi i temperamentem niż jej amerykański odpowiednik. Psy te są zazwyczaj większe, mają szersze głowy i bardziej masywne ciała, co odróżnia je od szczuplejszych i bardziej atletycznych amerykańskich Labradorów.
C
Chodzenie bez smyczy
Kategoria „chodzenie bez smyczy” w próbach pracy ocenia posłuszeństwo psa i jego umiejętność podążania tuż przy nodze przewodnika bez smyczy, zarówno w ruchu, jak i w bezruchu. Pies powinien dokładnie naśladować trasę przewodnika, w tym zwroty, bez wyprzedzania lub zostawania z tyłu. Wierność w podążaniu za przewodnikiem jest kluczowa do uzyskania najwyższej oceny w tej kategorii.
CNM – (z angielskiego: CentroNuclear Myopathy)
Takim oznaczeniem zapisuje się wyniki badań na wrodzoną Miopatię (centronukluarną). WYniki mogą przedstawiać się w następujący sposób:
- N/N – pies zdrowy, nie jest nosicielem
- N/CNM – pies jest zdrowy ale jest nosicielem i może przekazać gen swojemu potomstwu
- CNM/CNM – pies choruje na miopatię wrodzoną i jako nosiciel zawsze przekaże ten gen swojemu potomstwu.
Cystynuria (C)
Cystynuria to zaburzenie wynikające z wadliwej absorpcji niektórych aminokwasów w proksymalnym kanaliku nefronu oraz w nabłonku przewodu pokarmowego. Nagromadzenie tych aminokwasów w układzie moczowym może prowadzić do tworzenia się kamieni. Jest to jedna z chorób genetycznych na które można zrobić badania labradorom. Wyniki mogą być następujące:
- N/N – pies jest zdrowy i nie jest nosicielem
- N/C – pies jest zdrowy ale jest nosicielem wadliwego genu
- C/C – pies choruje na Cystynurcią i jako nosiciel przekaże całemu swojemu potomstwu gen choroby.
D
DM – (skrót z angielskiego: Degenerative Myelopathy)
Takim skrótem zapisuje się wyniki badań na Mielopatię degeneracyjną u psów. Wynik może być następujący:
- N/N – pies jest zdrowy i nie jest nosicielem
- N/DM – pies jest zdrowy ale jest nosicielem i może przekazać go swojemu potomstwu
- DM/DM – pies jest chory na Mielopatię degeneracyjną i zawsze przekaże gen choroby swojemu potomstwu
E
ECVO
Skrót od angielskiej nazwy European College of Veterinary Ophthalmologists (luźne tłumaczenie: Europejska Wyższa Szkoła Okulistów Weterynaryjnych). Jest wykorzystywany do oznaczenia, iż dany pies dostał certyfikat z badań oczy (wrodzonych i dziedzicznych) przez weterynarzy uprawnionych do wystawiania takich certyfikatów.
ED – (po angielsku Elbow Displasia)
Wynik badania na dysplazję stawów łokciowych polegających na wykonaniu serii zdjęć rentgenowskich, które oceniają stan stawów psa. Wyniki badań ED są zapisywane dla każdego stawu osobno w formie lewy/prawy. Są 4 kategorie ED:
- 0 – brak dysplezji
- 1 – mały stopień dysplezji
- 2 – średni stopień dysplezji
- 3 – duży stopień dysplezji
Przykładowe zapisy wyników badań ED:
Przykład 1: ED 0/0 – brak dysplezji łokciowej w lewym stawie i brak dysplezji łokciowej w prawym stawie
Przykład 2: ED 1/0 – mały stopień dysplezji łokciowej w lewym stawie i brak dysplezji łokciowej w prawym stawie
Przykład 3: ED 1/2 – mały stopień dysplezji łokciowej w lewym stawie i średni stopień dysplezji łokciowej w prawym stawie
EIC – (skrót z angielskiego: Exercise Induced Collapse)
Tak zapisuje się wynik badań na zapaść wysiłkową u psów rasy retriever. Wyróżniamy 3 kategorie:
- N/N – pies jest zdrowy
- N/EIC bądź EIC/N – nosiciel genu ale pies nie jest chory
- EIC/EIC – pies jest chory
H
HD – (po angielsku Hip Dysplasia)
Wynik badania na dysplazję stawów biodrowych polegających na wykonaniu serii zdjęć rentgenowskich, które oceniają stan stawów biodrowych psa. Wyniki badań HD są zapisywane dla każdego stawu osobno w formie lewy/prawy. Wyróżniamy 5 kategorii HD:
- A – brak dysplezji
- B – prawie normalne stawy biodrowe, wolne od dysplezji
- C – niewielka dysplezja
- D – umiarkowana dysplezja
- E – duża dysplezja
Przykładowe zapisy wyników badań HD:
Przykład 1: HD A/A – brak dysplezji biodrowej w lewym stawie i brak dysplezji biodrowej w prawym stawie
Przykład 2: HD A/D – brak dysplezji biodrowej w lewym stawie i umiarkowana dysplezja biodrowa w prawym stawie
HER4 (gen)
Znany także jako gen ERBB4, odgrywa on kluczową rolę w kontekście długowieczności u Golden retrieverów. Jest to gen należący do rodziny ludzkich receptorów czynnika wzrostu naskórka, który został zidentyfikowany jako istotny w badaniach nad długowiecznością Goldenów. Specyficzne warianty genetyczne genu HER4 zostały powiązane z wydłużeniem życia Golden retrieverów o niemal dwa lata.
Powiązane artykuły
Długość życia Golden retrievera – Jak długo żyją Goldeny – porównanie
HNDK – (skrót z angielskiego: Hereditary Nasal ParaKeratosis)
Takim skrótem zapisuje się wynik badań na dziedziczną parakeratozę nosa. Możliwe ś 3 scenariusze:
- N/N – pies zdrowy i nie jest nosicielem
- N/H – pies zdrowy, jest nosicielem
- H/H – pies chory na dziedziczna parakeratozę nosa
K
Koprofagia
Koprofagia to zachowanie polegające na jedzeniu kału i odchodów własnych bądź innych zwierząt, występujące u zwierząt, w tym u psów. W kontekście zachowania psów, koprofagia może być zarówno zachowaniem normalnym, jak i wskazaniem na potencjalne problemy zdrowotne lub niedobory żywieniowe.
Powiązane artykuły
Mój Labrador je kupy (koprofagia) – jak go powstrzymać – poradnik
Krowia postawa
„Krowia postawa” u psów to wada postawy, w której tylne kończyny zwierzęcia są ustawione w taki sposób, że stawy skokowe są skierowane na zewnątrz, a stopy zbliżają się do siebie. Wygląda to jak odwrócona litera „V”.
Ta wada wpływa na stabilność i może prowadzić do problemów z poruszaniem się. Może również zwiększać ryzyko urazów i problemów ortopedycznych, ponieważ obciąża nieprawidłowo stawy i mięśnie. Krowia postawa może być spowodowana czynnikami genetycznymi, wadliwym rozwojem szkieletu lub nieprawidłowym treningiem. W hodowli i selekcji psów często unika się osobników z tą wadą, ponieważ wpływa ona na ich zdrowie i zdolność do wykonywania niektórych zadań.
L
Linienie
Linienie to naturalny proces, w którym psy gubią starą lub uszkodzoną sierść. Jest to normalna część cyklu życia włosów psa, umożliwiająca odnowienie i utrzymanie zdrowego futra. Linienie może być sezonowe, związane ze zmianami temperatury i światła w różnych porach roku, lub ciągłe, w zależności od rasy i warunków życiowych psa.
Powiązane artykuły:
Czy Labradory dużo linieją i jak sobie z tym poradzić?
Czy Golden retrievery wymagają sporo pielęgnacji sierści?
Jak dbać o sierść labradora – poradnik i wskazówki
M
Marking
Kategoria „marking” to konkurencja podstawowa w próbach pracy retrieverów. Ocenia on umiejętność retrievera do zapamiętywania miejsca upadku strzelanego ptactwa. Konkurencja odbywa się na terenie z wysoką uprawą, gdzie pies nie widzi leżącej zwierzyny. Po każdym rzucie ptactwa i strzale, pies jest wysyłany po aport. Przewodnik może wskazywać kierunek. Szybkość, dokładność i niezależność psa w przynoszeniu ptaków są kluczowe dla uzyskania najwyższej oceny. Błędy w wykonaniu obniżają ocenę, a pies nie zalicza konkurencji, jeśli nie przyniesie wszystkich trzech ptaków lub nie wykona zadania w ciągu 15 minut.
O
Odszukiwanie zagubionej zwierzyny
Kategoria „odszukiwanie zagubionej zwierzyny” w próbach pracy testuje zdolność psa do znajdowania ukrytej zwierzyny na sygnał przewodnika. Zwierzyna jest umieszczona około 50 metrów od stanowiska, z wiatrem. Przewodnik może wysłać psa dwa razy bez obniżenia oceny. Pies, który szybko znajdzie zwierzynę otrzymuje najwyższą notę.
Otok
Otok to długa smycz używana przez myśliwych do prowadzenia psów myśliwskich, często wykonana ze skóry lub tworzyw sztucznych. Jest niezbędny do kontroli psa podczas polowania, pomaga w nauce posłuszeństwa i innych umiejętności.
P
Płochacz
Płochacz to specyficzny typ psa myśliwskiego, którego głównym zadaniem jest płoszenie, czyli wypłaszanie zwierzyny z ukrycia tak, aby stała się widoczna i dostępna dla myśliwego. Psy tego typu są wyszkolone do przeszukiwania terenu, często gęstych zarośli, krzewów czy innych miejsc, w których zwierzyna może się ukrywać, a następnie wypłaszania jej w taki sposób, aby myśliwy mógł oddać strzał.
Powiązane artykuły
Czy Labrador Retriever jest płochaczem i co to oznacza?
Pozostawanie na miejscu – ze strzałem
Kategoria „pozostawanie na miejscu – ze strzałami” w próbach pracy ocenia, czy pies pozostanie spokojnie na miejscu po oddaleniu się przewodnika i oddaniu przez niego strzału. Psy lękliwe na strzały są dyskwalifikowane.
PRA – (z angielskiego: Progressive Retinal Atrophy)
Takim skrótem zapisuje się wynika przeprowadzone na postępowy zanik siatkówki u retreverów. Wyniki mogą być następujące:
- N/N – pies zdrowy, nie jest nosicielem i nie zachoruje na postępowy zanik siatkówki
- N/PRA albo PRA/N – pies jest zdrowy i nie zachoruje na progresywny zanik siatkówki, ale jest nosicielem genu i może go przekazać swojemu potomstwu
- PRA/PRA – pies zachoruje na progresywny zanik siatkówki i jako nosiciel przekaże całemu swojemu potomstwu ten gen.
Próby Pracy
Próby pracy u psów myśliwskich to zorganizowane testy lub zawody, które mają na celu ocenę umiejętności i predyspozycji psa do pracy w warunkach polowych, zazwyczaj związanych z myślistwem. Te próby są zaprojektowane tak, aby symulować rzeczywiste warunki polowania i mogą obejmować różne aspekty pracy myśliwskiej, takie jak aportowanie, wskazanie (stójka) i posłuszeństwo.
Podczas prób pracy, psy są oceniane przez wykwalifikowanych sędziów, którzy oceniają ich wydajność, skuteczność, sposób pracy, posłuszeństwo i współpracę z przewodnikiem.
Przychodzenie do nogi
Jedna z podstawowych kategorii w próbach pracy retrieverów. Ocenia, jak szybko i efektywnie pies reaguje na sygnał przywołania przez przewodnika (poprzez: gest, głos lub gwizdek). Premiowane są psy, które natychmiast reagują na jednorazowy sygnał i podbiegają do przewodnika. Pies, który nie przychodzi w ciągu 5 minut, otrzymuje najniższą ocenę „0”.
R
Retriever
Retriever to typ psa myśliwskiego, którego główną umiejętnością jest aportowanie, czyli przynoszenie upolowanej zwierzyny do myśliwego (po angielsku „retrieving”). Rasy retrieverów zostały wyselekcjonowane i wyszkolone, aby delikatnie podnosić i przenosić zwierzynę, unikając jej uszkodzenia, dzięki czemu są one niezastąpione w polowaniach na ptactwo wodne i inną dziką zwierzynę.
S
Stójka
Stójka u psów myśliwskich to specyficzna pozycja, którą pies przyjmuje, aby sygnalizować myśliwemu odnalezienie i obecność zwierzyny. Charakteryzuje się ona zatrzymaniem się psa w nieruchomości, często z uniesioną przednią łapą, skierowaną ku przodowi głową i skoncentrowanym wzrokiem w kierunku wyczuwanego zapachu. Jest to intuicyjna reakcja, choć często dodatkowo wzmacniana i kształtowana przez trening.
Stójka ma kluczowe znaczenie w myślistwie, ponieważ informuje myśliwego o lokalizacji zwierzyny bez płoszenia jej. Dzięki temu myśliwy może przygotować się do strzału lub podejścia, mając pewność, że zwierzyna znajduje się w zasięgu. Stójka wymaga od psa dużego skupienia, kontroli nad instynktami oraz doskonałego zrozumienia i współpracy z myśliwym. Jest to zachowanie szczególnie cenione wśród ras myśliwskich, takich jak setery czy pointery, choć występuje także u innych ras.
T
Tropienie
Tropienie u psów myśliwskich to umiejętność śledzenia zapachu zwierzyny, co jest kluczową kompetencją w myślistwie. Psy wykorzystują swój wysoce rozwinięty zmysł węchu, aby śledzić ścieżki zapachowe pozostawione przez zwierzynę, co pozwala myśliwemu na zlokalizowanie i śledzenie upolowanej, często rannej zwierzyny.
W
Włóczka ptaka
Kategoria „włóczka ptaka” jest jedną z konkurencji w próbach pracy. Konkurencja ta sprawdza umiejętność psa w śledzeniu śladu zwierzyny na łące z wykorzystaniem bażanta lub kuropatwy. Pies, prowadzony przez pierwsze 20 metrów, powinien samodzielnie odnaleźć i przynieść zwierzynę. Krótkie zgubienie tropu nie jest błędem, ale każdy dodatkowy rozkaz przewodnika obniża ocenę.
Włóczka królika
Kategoria „włóczka królika” jest konkurencją podczas prób pracy retrieverów. W tych konkurencjach wykorzystuje się dzikie króliki lub króliki domowe zbliżone wielkością i barwą do dzikich. Każdy pies ma do śledzenia oddzielne zwierzę. Konkurencja odbywa się na polu lub w lesie, przy długości włóczki około 150 metrów. Pozostałe zasady i objaśnienia są takie same jak w konkurencji „włóczka ptaka”.