Psy myśliwskie, a w szczególności rasy retrievery, odgrywają kluczową rolę w polowaniach od setek lat. Ich niezwykłe zdolności w wyławianiu upolowanej zwierzyny z wody i gęstych zarośli stały się fundamentem do rozwoju specjalnych konkursów – tzw. prób pracy.
Czym są próby pracy u psów myśliwskich?
Próby pracy to konkursy, które testują zdolności psów do wykonywania zadań myśliwskich.
Ocenia się przy tym nie tylko fizyczne predyspozycje, ale i psychiczną wytrzymałość psa, jego zdolność do koncentracji oraz współpracę z przewodnikiem.
Konkurencje te nie są przeznaczone tylko dla psów z aktywnymi myśliwymi, ale także dla właścicieli, którzy chcą pielęgnować naturalne instynkty i umiejętności swoich czworonożnych towarzyszy. Na stronie próby pracy można znaleźć więcej informacji o tych fascynujących zawodach.
Czy próby pracy u psów myśliwskich są obowiązkowe?
Próby pracy u psów myśliwskich nie są obowiązkowe. Są one formą konkursu lub testu, który ma na celu ocenę naturalnych zdolności oraz poziomu szkolenia psów myśliwskich.
Uczestnictwo w takich próbach jest dobrowolne i zazwyczaj zależne od decyzji właściciela psa.
Próby pracy są jednak szczególnie cenione w środowiskach hodowlanych i przez miłośników psów myśliwskich. Pozwalają one na ocenę i promocję tych cech w danej rasie, które są najbardziej pożądane.
W niektórych krajach wyniki prób pracy mogą być brane pod uwagę przy certyfikowaniu psów do hodowli, aby utrzymać standardy rasy i promować zdrowe, pracowite linie genetyczne.
Dlaczego próby pracy są ważne?
Próby pracy pełnią kilka ważnych funkcji. Po pierwsze, są one sposobem na utrzymanie wysokiej jakości cech użytkowych w rasach myśliwskich. Przez selektywne hodowanie zwycięzców prób pracy, hodowcy mogą skupić się na zachowaniu i wzmocnieniu pożądanych cech takich jak nos, inteligencja, posłuszeństwo i zdolność do pracy w wodzie.
Różnorodność konkurencji w próbach pracy
Konkurencje w próbach pracy dla psów typu retriever są różnorodne i w dwóch kategoriach wiekowych (do 24 miesięcy i powyżej).
Od posłuszeństwa, przez aportowanie, aż po pracę w wodzie. Każda z tych dyscyplin wymaga od psa innego zestawu umiejętności. To, w jakich konkurencjach pies będzie startował, często zależy od jego indywidualnych predyspozycji, a także od preferencji właściciela.
Kategorie prób pracy u retrieverów
Próby pracy podzielone są na 9 kategorii konkursów podstawowego oraz 3 kategorie konkursu rozszerzonego:
Kategorie podstawowe:
- Chodzenie bez smyczy
- Przychodzenie do nogi
- Pozostawanie na miejscu
- Aport z lądu
- Aport z otwartej wody
- Aport z szuwarów
- Włóczka ptaka
- Włóczka królika
- Marking
Z czego chodzenie bez smyczy, przychodzenie do nogi i pozostawanie na miejscu odbywa się łącznie. Te konkurencje mają na celu sprawdzenie posłuszeństwa retrievera oraz opanowania i uległości wobec swojego przewodnika.
Kategorie rozszerzone:
Kategorie podstawowe
1. Chodzenie bez smyczy
Kategoria „chodzenie bez smyczy” w próbach pracy jest testem posłuszeństwa i zdolności psa do utrzymania bliskiego kontaktu z przewodnikiem bez użycia smyczy.
Pies powinien podążać przy nodze przewodnika, nie wyprzedzając go ani nie zostając zbyt daleko za nim.
Gdy przewodnik się zatrzyma, pies również powinien zatrzymać się i pozostać pod komendą, stojąc lub siadając przy nodze.
Zachowanie psa jest oceniane także podczas wykonywania zwrotów przez przewodnika.
Pies, który wykaże się wiernością i będzie konsekwentnie podążać przy nodze przewodnika, może liczyć na najwyższą ocenę w tej kategorii.
Jest to ważny element prób pracy, ponieważ demonstruje on wyszkolenie psa w zakresie podstawowego posłuszeństwa i kooperacji z człowiekiem, co jest niezbędne w pracy myśliwskiej.
2. Przychodzenie do nogi
Kategoria „przychodzenie do nogi” w próbach pracy polega na testowaniu reakcji psa na sygnał przywołania przez przewodnika gdy pies biega luzem i jest zwolniony z bezpośredniej komendy.
Na sygnał sędziów, przewodnik musi przywołać swojego psa, używając wybranego sygnału – może to być gest ręki, komenda głosowa lub gwizdek.
Kluczowe jest, aby pies po jednorazowym sygnale natychmiast podbiegł do przewodnika i czekał na dalsze instrukcje.
Jeśli przewodnik nie jest w stanie przywołać psa w ciągu 5 minut, pies otrzymuje najniższą ocenę, czyli „0”.
Ta kategoria ocenia skuteczność komunikacji pomiędzy psem a jego przewodnikiem oraz gotowość psa do reagowania na komendy.
3. Pozostawanie na miejscu – ze strzałem
Pozostawanie na miejscu – ze strzałami, to kategoria podczas prób pracy polegająca na ocenie zdolności psa do pozostawania na miejscu w obecności wystrzałów.
Pies pozostaje w pozycji siad lub waruj, a przewodnik oddala się na odległość co najmniej 30 metrów. Następnie pomocnik oddaje strzał, a pies powinien spokojnie czekać na powrót przewodnika.
Psy, które lękliwie reagują na strzał, są wykluczane z dalszego udziału w próbach, co jest odnotowywane w karcie oceny.
Ta kategoria testuje spokój i posłuszeństwo psa w stresujących warunkach, głośnych wystrzałów.
4. Aport z lądu
Kategoria „aport z lądu” w próbach pracy testuje umiejętność psa w odnajdywaniu i przynoszeniu upolowanej zwierzyny na lądzie.
Psy mogą startować indywidualnie lub w grupach, pozostając luzem przy swoich przewodnikach.
Podczas konkurencji, używając martwej zwierzyny, rzucanej na około 30 metrów od psa, pomocnik oddaje strzał w powietrze. Pies jest wysyłany po aport na wyraźny rozkaz przewodnika po sygnale od sędziów.
Zadaniem psa jest szybkie odnalezienie zwierzyny, jej podjęcie bez wahania i przyniesienie do przewodnika najkrótszą drogą.
Poprawienie chwytu przez psa nie jest błędem, pod warunkiem że pies samodzielnie podejmie zwierzynę ponownie. Sposób oddawania aportu przez psa jest ustalany przed rozpoczęciem konkurencji.
5. Aport z otwartej wody
Kategoria „aport z otwartej wody” w próbach pracy dotyczy zdolności psa do aportowania zwierzyny z otwartego zbiornika wodnego.
W tej konkurencji, po wyrzuceniu kaczki przez pomocnika na otwartą wodę i oddaniu strzału, pies na sygnał przewodnika powinien zachować spokój i udać się po aport.
Przewodnik podczas konkurencji znajduje się kilka metrów od brzegu, a sposób oddawania aportu jest taki sam, jak w poprzedniej konkurencji.
6. Aport z szuwarów
Kategoria „aport z szuwarów” w próbach pracy testuje zdolność retrievera do poszukiwania i aportowania zwierzyny w obszarze szuwarów.
Konkurencja odbywa się w pasie szuwarów, który jest wystarczająco szeroki, aby pies mógł wykazać inicjatywę w poszukiwaniach, ale na tyle płytki, aby nie musiał pływać.
Preferowane jest przeprowadzenie konkurencji pod wiatr, a miejsca pracy psów powinny być odległe od siebie o około 10 metrów.
Podczas konkurencji, pomocnik rzuca kaczkę i oddaje strzał, a pies na rozkaz przewodnika rusza po aport.
Przewodnik może kierować i zachęcać swojego psa, pozostając na swoim stanowisku. Jeśli pies wróci z szuwarów bez kaczki, może zostać wysłany ponownie, ale każde kolejne wysłanie obniża ocenę o 1 punkt.
Sposób oddawania aportu i ocena są zgodne z zasadami opisanymi w poprzednich konkurencjach.
Pies, który nie znajdzie zwierzyny w ciągu 15 minut, nie zalicza konkurencji. Zaleca się przeprowadzenie tej konkurencji przed aportem z otwartej wody, umożliwiając używanie tej samej kaczki.
7. Włóczka ptaka
Kategoria „włóczka ptaka” w próbach pracy polega na testowaniu umiejętności psa w śledzeniu śladu zwierzyny na terenie z niską roślinnością.
Włóczkę, czyli ślad, ciągnie się na odcinku około 150 metrów z dwoma załamaniami pod kątem rozwartym. Do tej konkurencji używa się świeżego, pełnopierzonego bażanta lub kuropatwy.
Przewodnik podprowadza psa na początek włóczki, gdzie pies ma rozpocząć śledzenie śladu.
Pies może być prowadzony przez pierwsze 20 metrów. Następnie, po spuszczeniu z otoku, otrzymuje jednorazowy rozkaz do szukania i przyniesienia zwierzyny.
Każdy dodatkowy rozkaz obniża ocenę o jeden stopień. Pies powinien śledzić ślad głównie dolnym wiatrem, choć może odchodzić od niego na kilka metrów.
Po znalezieniu zwierzyny, pies powinien ją podjąć i przynieść do przewodnika najkrótszą drogą, oddając ją poprawnie.
8. Włóczka królika
Kategoria „włóczka królika” w próbach pracy jest podobna do „włóczki ptaka”, lecz wykorzystuje się w niej dzikie króliki lub króliki domowe o zbliżonej wielkości i barwie.
Każdy pies otrzymuje do śledzenia osobne zwierzę.
Konkurencja odbywa się na polu lub w lesie, a długość śledzonej włóczki wynosi około 150 metrów.
Pozostałe zasady, w tym sposób prowadzenia psa, wydawania komend i oceniania, są takie same jak w konkurencji „włóczka ptaka”.
9. Marking
Kategoria zwana „marking” w próbach pracy dotyczy zdolności retrievera do zapamiętywania miejsc, gdzie upadło strzelone ptactwo.
Psy muszą pamiętać, gdzie spadły trzy sztuki ptactwa. Konkurencja ta przeprowadzana jest w uprawie wysokiej na tyle, by pies nie widział leżącej zwierzyny.
Podczas konkurencji, pomocnik rzuca trzy sztuki ptactwa na odległości co najmniej 15 metrów przy czym za każdym razem oddawany jest strzał.
Pies jest wysyłany po każdy aport oddzielnie, a przewodnik może wskazać kierunek.
Kolejność przynoszonych ptaków nie jest istotna. Pies, który szybko i bezbłędnie przynosi trzy sztuki ptactwa i nie wymaga kierowania, otrzymuje najwyższą ocenę.
Ocena uwzględnia zapamiętanie miejsca upadku, szybkość odnalezienia i prawidłowy aport.
Kategorie rozszerzone
10. Odszukiwanie zagubionej zwierzyny
„Odszukiwanie zagubionej zwierzyny” to kategoria w próbach pracy u psów myśliwskich polegająca na odnalezieniu przez psa ukrytej, martwej zwierzyny, umieszczonej około 50 metrów od stanowiska.
Zwierzyna jest widoczna dla przewodnika, ale nie dla psa. Przewodnik przyprowadza psa na wyznaczone stanowisko i wysyła go po aport, kierując go sygnałami. Możliwe jest dwukrotne wysłanie psa bez obniżenia oceny.
Pies, który szybko i precyzyjnie reaguje na sygnały przewodnika, znajdując zwierzynę w czasie krótszym niż 6 minut, otrzymuje najwyższą notę.
Opóźnienie w znalezieniu zwierzyny powoduje obniżenie oceny o 1 punkt za każdą minutę. Pies, który nie znajdzie zwierzyny w ciągu 10 minut, otrzymuje najniższą ocenę.
Ta konkurencja testuje umiejętności psa w śledzeniu i reagowaniu na komendy przewodnika w poszukiwaniu zagubionej zwierzyny.
11. Bobrowanie za żywą kaczką
Kategoria „bobrowanie za żywą kaczką” w próbach pracy psów ocenia entuzjazm i zaangażowanie psa w poszukiwaniu żywej kaczki w trzcinach.
Kaczka, z przyciętymi lotkami, jest wpuszczana w trzciny przed rozpoczęciem konkurencji, tak aby pies tego nie widział.
Pies może na krótko wyjść z trzcin, aby nawiązać kontakt z przewodnikiem, co nie jest uznawane za błąd.
Przewodnik może zachęcać psa do kontynuowania pracy. Nie jest wymagane, aby pies faktycznie znalazł kaczkę. Czas trwania tej konkurencji jest ustalany przez sędziów.
Ta kategoria skupia się na zdolnościach psa do poszukiwania i śledzenia zwierzyny w trudnym terenie, takim jak trzciny.
12. Aport lisa z ogrodzenia
Konkurencja ta odbywa się w lesie, gdzie lis jest wleczony na odległość około 30 metrów i umieszczany w czworoboku z żerdzi o wymiarach 3 x 3 metry i wysokości 60 cm.
Przewodnik doprowadza psa do początku włóczki, wydając tylko jeden rozkaz do szukania i aportu, sam pozostając na stanowisku.
Ta kategoria testuje zdolność psa do aportowania większej zwierzyny i pokonywania przeszkód terenowych.
Kalendarz prób pracy psów myśliwskich
Aby znaleźć kalendarze prób pracy psów myśliwskich organizowanych przez Polski Związek Łowiecki (PZŁ) oraz Związek Kynologiczny w Polsce (ZKwP), warto odwiedzić oficjalne strony obu organizacji.
Można również skontaktować się bezpośrednio z lokalnymi oddziałami PZŁ lub z okręgowymi przedstawicielstwami ZKwP, aby uzyskać najświeższe informacje o planowanych wydarzeniach oraz niezbędne formularze zgłoszeniowe i regulaminy.
Ponadto, informacje te są również udostępniane na forach internetowych i grupach społecznościowych poświęconych psom myśliwskim.
Jak przygotować psa do prób pracy?
Przygotowanie psa do udziału w próbach pracy to długi i skomplikowany proces.
Wymaga on dużego zaangażowania zarówno od psa, jak i od jego przewodnika.
Proces ten rozpoczyna się już od wczesnych miesięcy życia psa. Wtedy za pomocą zabawy wprowadza się psa w świat zapachów, dźwięków oraz różnorodnych tekstur terenu.
Kiedy zaczynać i jak trenować szczeniaka Labradora to pytanie, na które każdy przyszły właściciel powinien znać odpowiedź.
Ważne jest, by szkolenie odbywało się w sposób spokojny i konsekwentny, a pies miał możliwość stopniowego zwiększania swoich umiejętności.
Rola przewodnika w próbach pracy
Przewodnik pełni kluczową rolę w procesie treningu i podczas prób pracy. To on kształtuje zachowanie psa, uczy go komend i sygnałów. Tak właśnie buduje się więź ze swoim psem, która jest niezbędna do efektywnej pracy w terenie.
Dobór odpowiednich metod szkolenia jest tak samo ważny, jak sam proces uczenia.
Retriever w roli myśliwego – nie tylko Labrador
Najczęściej kojarzonym przedstawicielem psów myśliwskich jest Labrador Retriever. Dzięki swojej inteligencji, posłuszeństwu i miłości do pracy, szybko zyskał miano idealnego psa do towarzystwa i asysty podczas polowań
Nie można jednak zapominać o pozostałych przedstawicielach grupy retrieverów które również podlegają próbom pracy. Wszakże, Golden Retriever, Chesapeake Bay Retriever, Retriever z Nowej Szkocji, Curly Coated Retriever oraz Flat Coated Retriever to również doskonałe psy myśliwskie.
Każda z tych ras posiada unikalne cechy, które predestynują je do pracy w różnych warunkach terenowych i pogodowych.
Próby pracy a hodowla retrieverów
Jednym z najważniejszych aspektów prób pracy jest ich wpływ na hodowlę.
Psy, które osiągają dobre wyniki w próbach, często stają się cennymi reproduktorami.
Przyczynia się to do utrzymywania wysokiego standardu cech użytkowych poszczególnych ras retrieverów. Jest to szczególnie istotne w przypadku psów takich jak Labrador czy Golden, które również często pełnią funkcję psów asystujących.
Próby pracy pozwalają również na selekcję psów o najlepszej kondycji psychicznej i fizycznej, co jest istotne dla przyszłych pokoleń.
Przyszłość prób pracy i rola technologii
Postęp technologiczny ma duży wpływ na sposób, w jaki psy są szkolone i oceniane podczas prób pracy.
Nowoczesne techniki treningowe umożliwiają bardziej precyzyjne kierowanie psami oraz analizę ich pracy w czasie rzeczywistym.
Dodatkowo, dzięki rozwojowi mediów społecznościowych i platform internetowych, miłośnicy psów myśliwskich mogą wymieniać się doświadczeniami i wiedzą. To również przyczynia się do wzrostu popularności i jakości prób pracy w naszym kraju.
Wyzwania i kontrowersje związane z próbami pracy
Jak każdy sport, tak i próby pracy nie są wolne od kontrowersji.
Krytycy wskazują na potencjalny stres dla psów wynikający z intensywnego treningu oraz rywalizacji.
Istnieje również dyskusja na temat wpływu selekcji hodowlanej na zdrowie psychiczne i fizyczne psów.
W odpowiedzi na te wyzwania, organizacje kynologiczne i kluby rasowe coraz częściej wprowadzają dodatkowe regulacje. Mają one na celu ochronę dobrostanu psów uczestniczących w próbach pracy.
Próby pracy to nie tylko konkursy – to sposób na życie dla wielu miłośników psów rasy retriever.
Są one okazją do pokazania nie tylko umiejętności psów, ale również do świętowania ich inteligencji, determinacji i niezachwianej chęci do pracy.
Właściwe przygotowanie do prób pracy to proces wymagający czasu, cierpliwości i zaangażowania. Jednak dla wielu jest to pasja, która dostarcza niezliczonych godzin radości i satysfakcji zarówno psom, jak i ich właścicielom.
